พุทรา สรรพคุณและประโยชน์ของพุทราจีน 23 ข้อ !

พุทรา

พุทราจีน ชื่อสามัญ Jujube, Chinese date, Red date

พุทราจีน ชื่อวิทยาศาสตร์ Ziziphus jujuba Mill. (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Ziziphus mauritiana Lam.) จัดอยู่วงศ์พุทรา (RHAMNACEAE)[1]

สมุนไพรพุทราจีน มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า มะตัน มะตันหลวง นางต้มต้น (ภาคเหนือ), บักทัน หมากกระทัน (ภาคอีสาน) เป็นต้น เป็นผลไม้ที่ใช้รับประทานมานานกว่า 4,000 ปีแล้ว โดยมีถิ่นกำเนิดอยู่ในประเทศจีนตอนใต้[1]

ต้นพุทราจีน เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก มีหนาม ในผลมีเมล็ดเดียว ผิวเรียบ เมื่อผลสุกจะเป็นสีเหลืองหรือบางสายพันธุ์จะเป็นสีแดงเข้ม[1] ส่วนสายพันธุ์ที่มีการเพาะปลูกในประเทศไทยได้แก่[3]

  • พันธุ์พื้นเมือง แบ่งออกเป็นพันธุ์ลูกเกดและพันธุ์ไข่เต่า ผลมีลักษณะรีหรือกลมแป้น เปลือกผลบาง เนื้อหยาบมีสีเหลือง รสชาติเปรี้ยวและฝาดอมหวาน
  • พันธุ์สามรส ผลมีลักษณะกลมแป้น เปลือกบาง เนื้อละเอียดมีสีขาวกรอบ
  • พันธุ์เจดีย์หรือพันธุ์ปากน้ำ เป็นสายพันธุ์ลูกผสมระหว่างพันธุ์พื้นเมืองกับพันธุ์อินเดีย มีต้นกำเนิดในจังหวัดสมุทรปราการ
  • พันธุ์บอมเบย์ ผลมีลักษณะยาวรี เปลือกบางเป็นมัน เนื้อละเอียดมีสีหลือง รสชาติหวานกรอบ
  • พันธุ์เหรียญทอง ผลมีลักษณะคล้ายแอปเปิ้ล มีเปลือกหนา ผิวหยาบ เนื้อละเอียดมีสีขาว มีรสหวานกรอบ และมีกลิ่นหอม
  • พันธุ์แอปเปิ้ล ผลมีลักษณะกลมแป้น เปลือกหนาใสสีเขียวเข้ม เนื้อมีสีขาว กรอบละเอียด มีรสชาติหวานอมเปรี้ยว
  • พันธุ์สาลี่หรือพันธุ์บอมเบย์ยักษ์ ผลมีลักษณะคล้ายสาลี่และมีขนาดใหญ่กว่าสายพันธุ์อื่น ๆ เปลือกผลบาง ผิวเหลือง เนื้อในค่อนข้างหยาบมีสีเหลือง เนื้อมาก มีรสหวานกรอบ
  • พันธุ์บอมเบย์ ผลมีลักษณะยาวรี เปลือกบางเป็นมัน เนื้อละเอียดสีเหลือง มีรสชาติหวานกรอบ

รูปพุทราจีน

ต้นพุทราจีน

ผลพุทราจีนเมล็ดพุทราจีน

สรรพคุณของพุทราจีน

  1. ผลมีรสหวานมันและฝาด ช่วยบำรุงร่างกาย (ผล)[1]
  2. ผลช่วยบำรุงกำลัง[2] หรือสำหรับคนที่ผอมแห้งแรงน้อยหากรับประทานผลพุทราจะช่วยทำให้มีเรี่ยวแรงมากขึ้น (ผล)[5]
  3. พุทราจีนอุดมไปด้วยวิตามินซี ซึ่งช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระและช่วยกระตุ้นภูมิคุ้มกัน เสริมสร้างภูมิต้านทานโรคให้กับร่างกาย (ผล)[1],[4]
  4. ช่วยบำรุงผิวพรรณให้ผิวมีสุขภาพดีและแข็งแรง และป้องกันโรคเกี่ยวกับผิวพรรณได้ (ผล)[2]
  5. ช่วยบำรุงประสาทและสมอง (ผล)[1],[2],[4]
  1. ช่วยแก้โรคนอนไม่หลับ (ผล)[1],[2],[4]
  2. สรรพคุณของพุทราจีน ผลช่วยบำรุงโลหิต (ผล)[1],[2]
  3. ช่วยรักษาโรคโลหิตจาง (ผล)[4]
  4. ช่วยบำรุงม้ามและตับ (ผล)[4]
  5. ช่วยป้องกันโรคความดันโลหิตสูง (ผล)[2],[4]
  6. ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลในกระแสเลือด (ผล)[2],[4]
  7. ช่วยเสริมฤทธิ์ป้องกันหลอดเลือดหัวใจอุดตันและเส้นเลือดในสมองตีบ (ผล)[1]
  8. ช่วยป้องกันเส้นเลือดแข็งตัว เส้นเลือดหัวใจตีบตัน และเส้นเลือดในสมองแตกได้ (ผล)[2],[4]
  9. ผลพุทราจีนอุดมไปด้วยวิตามินเอ ซึ่งช่วยในการบำรุงสายตา ตาไม่ฟาง ป้องกันอาการตาบอดตอนกลางคืน (ผล)[1],[2]
  10. เมล็ดเมื่อนำมาป่นทำเป็นยาลดไข้ แก้อาการหวัดในเด็กได้ (เมล็ด)[2]
  11. เปลือกมีสารแทนนิน ใช้เป็นยาแก้อาการท้องเสียได้เป็นอย่างดี (เปลือกพุทรา)[2],[4]
  12. ช่วยขับปัสสาวะ (ผล)[4]
  13. เมล็ดเมื่อนำมาป่น ใช้เป็นยารักษาอาการชักในเด็กได้เป็นอย่างดี (เมล็ด)[2]
  14. ใบช่วยแก้อาการผื่นคันตามผิวหนังต่าง ๆ (ใบ)[2]
  15. ใบมีคุณสมบัติช่วยลดพิษจากการถูกแมลงสัตว์กัดต่อย (ใบ)[2]
  16. ผลใช้รับประทานเป็นยาบำรุง ช่วยแก้อาการอ่อนเพลียของสตรีหลังคลอดบุตร (ผล)[5]

ประโยชน์ของพุทราจีน

  1. ประโยชน์พุทราจีน ช่วยลดผลข้างเคียงของกรดซิตริกในกระเจี๊ยบแดง เมื่อใช้ทำน้ำกับกระเจี๊ยบแดง (ผล)[1]
  2. ใช้ประกอบในอาหารต่าง ๆ หรือนำไปแปรรูป เมนูพุทราจีน เช่น พุทราจีนแห้ง พุทราจีนเชื่อม น้ำกระเจี๊ยบพุทราจีน แกงจืดเห็ดหูหนูพุทราจีน ไก่ตุ๋นพุทราจีน พุทราจีนทอด ถั่วเขียวต้มพุทราจีน พุทราจีนต้มหัวหอม ไข่ต้มเก๋ากี้พุทราจีน ฯลฯ

พุทราจีนเชื่อม

คุณค่าทางโภชนาการของพุทราจีนดิบ ต่อ 100 กรัม

  • พลังงาน 79 กิโลแคลอรี
  • คาร์โบไฮเดรต 20.23 กรัม
  • ไขมัน 0.2 กรัมลักษณะพุทราจีน
  • โปรตีน 1.2 กรัม
  • น้ำ 77.86 กรัม
  • วิตามินเอ 40 ไมโครกรัม 5%
  • วิตามินบี 1 0.02 มิลลิกรัม 2%
  • วิตามินบี 2 0.04 มิลลิกรัม 3%
  • วิตามินบี 3 0.9 มิลลิกรัม 6%
  • วิตามินบี 6 0.081 มิลลิกรัม 6%
  • วิตามินซี 69 มิลลิกรัม 83%
  • ธาตุแคลเซียม 21 มิลลิกรัม 2%
  • ธาตุเหล็ก 0.48 มิลลิกรัม 4%
  • ธาตุแมกนีเซียม 10 มิลลิกรัม 3%
  • ธาตุแมงกานีส 0.084 มิลลิกรัม 4%
  • ธาตุฟอสฟอรัส 23 มิลลิกรัม 3%
  • ธาตุโพแทสเซียม 250 มิลลิกรัม 5%
  • ธาตุโซเดียม 3 มิลลิกรัม 0%
  • ธาตุสังกะสี 0.05 มิลลิกรัม 1%

% ร้อยละของปริมาณแนะนำที่ร่างกายต้องการในแต่ละวันสำหรับผู้ใหญ่ (ข้อมูลจาก : USDA Nutrient database)

คุณค่าทางโภชนาการของพุทราจีนแห้ง ต่อ 100 กรัม

  • พลังงาน 287 กิโลแคลอรี
  • คาร์โบไฮเดรต 73.6 กรัม
  • ไขมัน 1.1 กรัมดอกพุทราจีน
  • โปรตีน 3.7 กรัม
  • น้ำ 19.7 กรัม
  • วิตามินบี 1 0.21 มิลลิกรัม 16%
  • วิตามินบี 2 0.36 มิลลิกรัม 24%
  • วิตามินบี 3 0.5 มิลลิกรัม
  • วิตามินซี 13 มิลลิกรัม 22%
  • ธาตุแคลเซียม 79 มิลลิกรัม 8%
  • ธาตุเหล็ก 1.8 มิลลิกรัม 14%
  • ธาตุแมกนีเซียม 37 มิลลิกรัม 10%
  • ธาตุฟอสฟอรัส 100 มิลลิกรัม 14%
  • ธาตุโพแทสเซียม 531 มิลลิกรัม 11%
  • ธาตุโซเดียม 9 มิลลิกรัม 0%
  • ธาตุสังกะสี 0.19 มิลลิกรัม

% ร้อยละของปริมาณแนะนำที่ร่างกายต้องการในแต่ละวันสำหรับผู้ใหญ่ (ข้อมูลจาก : USDA Nutrient database)

เอกสารอ้างอิง
  1. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.).  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.thaihealth.or.th.  [19 ต.ค. 2013].
  2. GotoKnow.  “น้ำกระเจี๊ยบแดงกับพุทราจีน“.  (แพรภัทร).  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.gotoknow.org.  [19 ต.ค. 2013].
  3. วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: th.wikipedia.org.  [19 ต.ค. 2013].
  4. นิตยสารธรรมลีลา ฉบับที่ 148 เมษายน 2556.  ปุยฝ้าย.
  5. ข่าวการเกษตร.  “พุทราจีน ผลไม้บำรุงสุขภาพ“.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.thaiagrinews.com.  [19 ต.ค. 2013].

ภาพประกอบ : www., www.flickr.com (by theroadhere, Vietnam Plants & The USA. plants), www.bloggang.com (by NGAKPW)

เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย (Medthai)

เมดไทย
เมดไทย (Medthai) ให้ข้อมูลที่ถูกต้องและเป็นอิสระเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพ การรักษาโรค การใช้ยา สมุนไพร แม่และเด็ก ฯลฯ เราร่วมมือกับแพทย์และผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านเพื่อให้มั่นใจว่าคุณจะได้รับข้อมูลที่ถูกต้องและดีที่สุด