ผักโขมสวน สรรพคุณและประโยชน์ของผักโขมสวน 11 ข้อ !

ผักโขมสวน

ผักโขมสวน ชื่อสามัญ Joseph’s coat, Chinese spinach, Tampala

ผักโขมสวน ชื่อวิทยาศาสตร์ Amaranthus tricolor L. จัดอยู่ในวงศ์บานไม่รู้โรย (AMARANTHACEAE)[1]

ผักโขมสวน มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ผักขมสวน, ผักขมสี, ผักโขมสี, ผักขมขาว, ผักโขมขาว, ผักขมจีน, ผักโขมหนาม, ผักโหมหนาม, ผักขมใบใหญ่, ผักโขมใบใหญ่, ผักโหมป๊าง, ผักโหมป๊าว, ผักหมพร้าว, ผักขมเกี้ยว, เงาะถอดรูป เป็นต้น[1]

ลักษณะของผักโขมสวน

  • ต้นผักโขมสวน จัดเป็นไม้ล้มลุกขนาดเล็ก ลักษณะของลำต้นตั้งตรง มีความสูงได้ถึง 1.30 เมตร ส่วนยอดมีขนสั้นปกคลุม เจริญเติบโตได้เร็ว ต้องการความชื้นสูง มีแสงแดดตลอดวัน และชอบดินร่วน สามารถพบได้ทั่วไปของทุกภาค[1]

ต้นผักโขมสวน

  • ใบผักโขมสวน ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับกัน ลักษณะของใบเป็นรูปรีถึงรูปไข่ มีความกว้างประมาณ 6-10 เซนติเมตรและยาวประมาณ 15-20 เซนติเมตร ปลายใบมน ส่วนโคนใบสอบ ขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย และใบที่ส่วนของปลายยอดจะมีอยู่หลายสีขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ เช่น สีแดงสด สีม่วงแดง สีเหลืองทอง เป็นต้น[1]

ใบผักโขมสวน

ผักโขมใบใหญ่

  • ดอกผักโขมสวน ออกดอกเป็นช่อเชิงลดที่ปลายกิ่ง ดอกมีสีเขียวอ่อนหรือสีแดง ช่อดอกมีขนาดประมาณ 4-25 มิลลิเมตร[1]

ดอกผักโขมสวน

  • ผลผักโขมสวน ผลแห้งแก่ไม่แตก ภายในผลมีเมล็ดสีดำขนาดเล็ก จำนวนมาก[1],[2]

ต้นและใบของผักโขมสวนจะมีสีม่วงอมดำคล้ำอยู่ประมาณ 2 เดือนนับตั้งแต่การเพาะเมล็ด หลังจากนั้นจะเริ่มเปลี่ยนสี โดยที่ส่วนของยอดลงมาประมาณ 1 ใน 3 ของลำต้นจะมีสีแดงสดสะดุดตา สำหรับสายพันธุ์ Joseph’s coat ตรงยอดจะมีสีเหลืองและมีสีแดงที่โคนของใบ ส่วนใบที่อยู่ด้านล่างจะมีอยู่ด้วยกัน 3 โทนสีคือ โคนใบเป็นสีแดง กลางใบเป็นสีเหลือง และปลายใบเป็นสีเขียว ส่วนใบที่อยู่ล่าง ๆ ลงมาจะมีสีเขียว[3]

เงาะถอดรูป

สรรพคุณของผักโขมสวน

  1. ช่วยบำรุงและรักษาสายตา เนื่องจากผักโขมมีวิตามินเอสูง (ใบ)
  2. ช่วยแก้ไข้ ระงับความร้อนภายในร่างกาย (ราก)[2]
  3. ใช้แก้เด็กที่ลิ้นเป็นฝ้าละอองและมีอาการเบื่ออาหาร (ราก)[2]
  4. ช่วยแก้อาการแน่นท้อง (ราก)[2]
  5. รากใช้เป็นยาแก้ตกเลือด (ราก)[2]
  1. ช่วยแก้ฝี แก้ขี้กลาก (ราก)[2]
  2. ใช้แก้อาการช้ำใน (ราก)[2]
  3. รากช่วยแก้พิษ (ราก)[2]
  4. ช่วยขับน้ำนมของสตรี (ราก)[2]

ข้อควรรู้ ! : มีรายงานจากประเทศบราซิลพบว่า พืชชนิดนี้เป็นพิษต่อวัว ควาย และม้า โดยทำให้มีอาการเบื่ออาหาร[2]

ประโยชน์ของผักโขมสวน

  • นิยมใช้ปลูกลงแปลงเพื่อปรับภูมิทัศน์ เนื่องจากมีจุดเด่นและมีสีสันสวยงามแปลกตา แต่ต้องเปลี่ยนต้นปลูกใหม่ทุก 3 เดือน[1]
  • ยอดอ่อนและใบอ่อนใช้รับประทานเป็นผักได้ ด้วยการนำมาทำให้สุก โดยวิธีลวก นึ่ง หรือต้ม ใช้รับประทานร่วมกับน้ำพริก ลาบ และแกงเลียง เป็นต้น[2]
  • เมล็ดสีดำของผักโขมสวน เด็ก ๆ ชอบเอามาติดแก้มเล่นเป็นไฝปลอม[3]

ผักขมสวน

คุณค่าทางโภชนาการของผักโขมสวน ต่อ 100 กรัม

  • พลังงาน 43 กิโลแคลอรี
  • คาร์โบไฮเดรต 6.7 กรัมใบผักขมสวน
  • โปรตีน 5.2 กรัม
  • ไขมัน 0.8 กรัม
  • เส้นใยอาหาร 1 กรัม
  • น้ำ 84.8 กรัม
  • วิตามินเอ 12,858 หน่วยสากล
  • วิตามินบี 1 0.01 มิลลิกรัม
  • วิตามินบี 2 0.37 มิลลิกรัม
  • วิตามินบี 3 1.8 มิลลิกรัม
  • วิตามินซี 120 มิลลิกรัม
  • ธาตุแคลเซียม 341 มิลลิกรัม
  • ธาตุเหล็ก 4.1 มิลลิกรัม
  • ธาตุฟอสฟอรัส 76 มิลลิกรัม

แหล่งที่มา : กองโภชนาการ กรมอนามัย. ตารางแสดงคุณค่าอาหารไทยในส่วนที่กินได้ 100 กรัม.

เอกสารอ้างอิง
  1. ฐานข้อมูลพรรณไม้ที่ใช้ในงานภูมิสถาปัตยกรรม.  ศูนย์ความรู้ด้านการเกษตร มหาวิทยาเกษตรศาสตร์.  “เงาะถอดรูป“.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: agkc.lib.ku.ac.th.  [13 พ.ย. 2013].
  2. โครงการตาสับปะรด นักสืบเสาะภูมิปัญญาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชุมชนสกลนคร มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร.  “โขมสวน“.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: pineapple-eyes.snru.ac.th.  [13 พ.ย. 2013].
  3. ไทยเกษตรศาสตร์.  “ไม้ดอกล้มลุก : เงาะถอดรูป“.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.thaikasetsart.com.  [13 พ.ย. 2013].

ภาพประกอบ : www.flickr.com (by Starr Environmental, horticultural art, 阿橋花譜 KHQ Flowers, werhardt, Vietnam Plants & The USA. plants)

เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย (Medthai)

เมดไทย
เมดไทย (Medthai) ให้ข้อมูลที่ถูกต้องและเป็นอิสระเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพ การรักษาโรค การใช้ยา สมุนไพร แม่และเด็ก ฯลฯ เราร่วมมือกับแพทย์และผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านเพื่อให้มั่นใจว่าคุณจะได้รับข้อมูลที่ถูกต้องและดีที่สุด