จำปี สรรพคุณและประโยชน์ของจำปี 23 ข้อ ! (ดอกจำปี)

จำปี

จำปี ชื่อสามัญ White champaka, White sandalwood, White jade orchid tree

จำปี ชื่อวิทยาศาสตร์ Michelia alba DC. (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Michelia longifolia var. racemosa Blume) จัดอยู่ในวงศ์จำปา (MAGNOLIACEAE)

สมุนไพรจำปี มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า จุมปี จุ๋มปี๋ (ภาคเหนือ) เป็นต้น

ลักษณะของจำปี

• ต้นจำปี มีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (แต่ก็มีข้อสันนิษฐานว่ามันมีถิ่นกำเนิดในประเทศจีนตอนใต้ หรือประเทศมาเลเซียและประเทศอินโดนีเซีย) สามารถแบ่งสปีชีส์ได้ประมาณ 50 ชนิด โดยจัดเป็นพรรณไม้ยืนต้นขนาดกลาง ลำต้นสูงใหญ่กว่าจำปาเล็กน้อย ความสูงประมาณ 10-20 เมตร ลำต้นมีสีน้ำตาลแตกเป็นร่องถี่ ๆ กิ่งมีขนสีเทา เปราะและหักง่าย ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการตอนกิ่งและการเพาะเมล็ด

• ใบจำปี มีลักษณะเป็นใบเดี่ยว ใบสีเขียว โคนใบมน ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ ใบหนาและมีขนาดใหญ่ กว้างประมาณ 8 เซนติเมตรและยาวประมาณ 20 เซนติเมตร
• ดอกจำปี ลักษณะเป็นดอกเดี่ยว มีกลิ่นหอม มีสีขาวคล้ายกับสีงาช้าง ดอกมีกลีบซ้อนกันอยู่ 8-10 กลีบ กลีบดอกจะเรียวกว่าดอกจำปา และมีความยาวประมาณ 2 นิ้ว ส่วนตรงกลางดอกจะมีเกสรเป็นแท่งกลมเล็ก ๆ ยอดแหลมคล้ายฝักข้าวโพดเล็ก ๆ โดยดอกจำปีจะออกดอกได้ตลอดทั้งปี

• ผลจำปี ลักษณะของผลเป็นกลุ่ม เมื่อแก่จะแห้งแตก ลักษณะคล้ายทรงไข่หรือทรงกลม บิดเบี้ยวเล็กน้อย ผลแก่มีสีแดง ด้านในมีเมล็ดเล็ก ๆ สีดำประมาณ 1-4 เมล็ด

สรรพคุณของจำปี

1. ใช้เป็นยาบำรุงธาตุในร่างกาย (ดอก, ผล)
2. ช่วยแก้คลื่นเหียน อาเจียน (ดอก, ผล)
3. ดอกมีสรรพคุณเป็นยาช่วยบำรุงหัวใจ (ดอก)
4. ช่วยบำรุงประสาท (ดอก)
5. กลีบดอกมีน้ำมันหอมระเหย สามารถใช้ทาแก้อาการปวดศีรษะได้ (กลีบดอก)

6. น้ำมันดอกจำปีมีสารที่ออกฤทธิ์ในการสงบประสาทและช่วยต่อต้านเชื้อจุลินทรีย์ (ดอก)
7. ช่วยแก้อาการตาบวม (น้ำมันจากดอกจำปี)
8. ช่วยบำรุงโลหิต (ดอก)
9. ช่วยแก้ไข้ (เปลือกต้น, ดอก, ผล)
10. น้ำที่สกัดจากใบมีฤทธิ์ช่วยระงับอาการไอ หอบได้ แต่ได้แค่เพียงชั่วคราวเท่านั้น (ใบ)
11. ใบใช้ต้มแก้หลอดลมอักเสบเรื้อรัง (ใบ)
12. ดอกช่วยบำรุงน้ำดี (ดอก)
13. ช่วยขับปัสสาวะ (ดอก, ผล)
14. ใช้ต้มแก้ต่อมลูกหมากอักเสบ (ใบ)
15. ช่วยบำรุงประจำเดือน (แก่น)
16. ช่วยขับระดูขาวของสตรี (ใบ)
17. ดอกตูมใช้สำหรับการรักษาอาการหลังการแท้งบุตร (ดอกตูม)

ประโยชน์ของจำปี

1. ใช้ปลูกไว้เป็นไม้ดอกไม้ประดับ โดยสามารถออกดอกได้ตลอดทั้งปี
2. ดอกใช้ทำอุบะ ห้อยชายพวงมาลัย
3. ดอกใช้บูชาพระได้
4. ดอกสามารถนำมาใช้แต่งกลิ่นเครื่องสำอางได้
5. ดอกสามารถนำมาใช้อบเสื้อผ้าให้มีกลิ่นหอมได้
6. เนื้อไม้ของต้นจำปี สามารถนำมาใช้ทำเป็นเครื่องเรือนได้

แหล่งอ้างอิง : สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.), กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม, หนังสือพรรณไม้สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ เล่ม 3, เว็บไซต์สวนมิตรปราณี, วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ภาพประกอบ : www.magnoliathailand.com (Magnolia Hybrid), เว็บไซต์ homeidea.in.th

เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย (Medthai)